Verkeersveiligheidsdebat 2 december; maak geld vrij voor verkeershandhaving

Nederland behoorde jarenlang tot de meest verkeersveilige landen ter wereld, maar is die internationale koppositie het afgelopen decennium kwijtgeraakt. Hoezeer de situatie is verslechterd, bleek bij uitstek in het coronajaar 2020. Hoewel de verkeersintensiteit door alle beperkende maatregelen sterk afnam, kwamen desondanks 610 mensen om in het verkeer. Daarmee is het aantal verkeersdoden onverminderd hoog gebleven. Daarnaast raken jaarlijks meer dan 20.000 mensen ernstig gewond in het verkeer en de verwachting is dat dit aantal verder zal doorstijgen. Verkeersonveiligheid legt daarmee een grote druk op zowel de acute als de langdurige zorg. Naast onnoemelijk persoonlijk leed brengen verkeersongevallen ook hoge maatschappelijke kosten met zich mee. In 2018 werden deze geschat op 17 miljard euro, ruim 2 procent van het Nederlandse BBP. Daarom is het noodzakelijk dat verkeersveiligheid ook voor het nieuwe kabinet een nationale prioriteit blijft.

Daarom roepen wij de politiek met klem op om ambitieus en structureel in verkeersveiligheid te investeren. Zonder extra financiële middelen is de geformuleerde ambitie vrijblijvend en zijn de gestelde doelen onhaalbaar. Eerder becijferde SWOV dat tot 2050 in totaal ongeveer 15 miljard euro nodig is om de gewenste uitkomsten te bereiken. Dit is een forse investering, maar het levert de samenleving ook veel op. Berekeningen van het CPB laten zien dat de kosten-baten ratio van investeringen in veilige infrastructuur minimaal 1:3 bedraagt. Deze uitkomst is in lijn met de wetenschappelijke berekeningen die werden uitgevoerd in het kader van het international Road Assessment Programme (iRAP). Daarmee zijn investeringen in de verbetering van verkeersveiligheid zonder meer robuust te noemen.

Met het beschikbaar stellen van extra middelen, zullen ook extra maatregelen moeten worden getroffen om de doelen die geformuleerd zijn voor 2030 en 2050 te halen. De gewenste reductie van het aantal doden en ernstig gewonden in het verkeer kan alleen worden bereikt met een combinatie van veilige weginrichting, veilige voertuigen en veilig en verantwoordelijk verkeersgedrag.  Dat raakt aan de derde oproep van de Verkeersveiligheidscoalitie, om van veilige wijken en wegen een speerpunt te maken. Wij hebben hier in het Verkeersveiligheidsmanifest 2.0 ook allerlei concrete voorstellen voor gedaan. Wij willen in dit verband graag benadrukken dat een substantiële verlaging van het aantal verkeersslachtoffers niet kan worden gerealiseerd met slechts één maatregel of oplossing.

Verkeershandhaving
Dit zijn allemaal goede ontwikkelingen die wij binnen de Verkeersveiligheidscoalitie ook absoluut toejuichen. Maar op het gebied van veilig verkeersgedrag is nog veel winst te behalen. Het gedrag van verkeersdeelnemers speelt een belangrijke rol bij het overgrote deel van de verkeersongevallen. Verkeershandhaving leidt tot veiliger verkeersgedrag en draagt daarmee rechtstreeks bij aan meer verkeersveiligheid. Daarbij is de gevoelsmatige, subjectieve pakkans belangrijker dan de hoogte van de boete of straf. Weggebruikers passen hun gedrag aan als ze vermoeden dat ze gecontroleerd kunnen worden. Op dit moment hebben zij onvoldoende het gevoel dat de politie meekijkt.

Verkeershandhaving is een effectief middel om de verkeersveiligheid te verbeteren. Met behulp van innovatieve handhavingsmethoden kan de (subjectieve) pakkans verder worden vergroot. Maar de kansen die innovatie biedt, kunnen alleen worden benut als er ook voldoende fysieke handhavingscapaciteit beschikbaar is. Het zichtbaar zijn van politie bij de verkeershandhaving blijft van essentieel belang voor het verhogen van de verkeersveiligheid. De Verkeersveiligheidscoalitie pleit er daarom voor de handhavingscapaciteit op te schalen naar het niveau van 2007, d.w.z. 1 miljoen staandehoudingen per jaar. Dit kan mogelijk mede worden bereikt met de inzet van BOA’s. Daarnaast zou moeten worden geïnvesteerd in de uitbreiding en vernieuwing van geautomatiseerde handhaving.

Lees onze aandachtspunten voor het commissiedebat Verkeersveiligheid op 2 december 2021

Aandachtspunten Verkeersveiligheidscoalitie – AO Verkeersveiligheid 2 december 2021